Een propere lenteschoonmaak zonder gevaar Volgens thema Schoonmaak en hygi�ne         Gepubliceerd : 29/02/2004 Categorie:

Op 15 maart, de internationale dag van de rechten van de consument, gaan we nog eens duidelijk benadrukken dat elke consument recht heeft op een gezonde leefomgeving. Daarvoor zijn we als consument echter zelf mee verantwoordelijk: we moeten zelf kiezen om voor het onderhoud van ons huis producten te gebruiken die veilig zijn voor onze gezondheid en de lucht binnenshuis. Een nette en gezonde woning zonder gevaarlijke producten: het kan! Dit is het thema van de sensibilisatiecampagne die op 15 maart plaatsvindt in Brussel, ter gelegenheid van de internationale consumentendag. De campagne is het resultaat van een samenwerking tussen het OIVO en het BIM. Binnen het OIVO is gewerkt aan het technisch dossier over dit thema en aan een informatieve website (alle informatie en alle uitgewerkte documenten zijn binnenkort te vinden op de website http://www.observ.be). Het BIM zorgt op zaterdag 13 maart en maandag 15 maart voor geanimeerde kraampjes in het centrum van Brussel, waar voorbijgangers kunnen deelnemen aan een ludieke wedstrijd die hen vertrouwd maakt met milieuvriendelijke en veilige huishoudproducten. Aan de kraampjes zullen ook affiches worden uitgedeeld die speciaal voor deze campagne door het OIVO werden ontworpen. Op de affiche wordt afgebeeld welke producten we beter kunnen vermijden (allesreinigers met javel, agressieve ovenreinigers, bijtende ontkalkers, chemische ontstoppingsmiddelen en solventrijke boenwas) en welke veilige alternatieven we in de plaats kunnen gebruiken. Deze affiches worden eveneens verspreid binnen de Brusselse verenigingen, in de winkels via de "Town center managers" en binnen de Brusselse administratieve diensten. Iedere vereniging of particulier die geïnteresseerd is in deze informatieve affiche, mag zich wenden tot het OIVO (Monique Van Peer, 02/547.06.41). Afval vermijden begint bij de aankoop van producten Het huishoudelijk afval dat in het Brussels Gewest selectief als gevaarlijk huishoudelijk afval wordt ingezameld, bedraagt 1% van de totale hoeveelheid van het Brussels huishoudelijk afval. Dit lijkt een onbeduidende hoeveelheid, maar toch is het te veel, gelet op de milieu- en gezondheidsgevaren van dit afval. Bovendien houdt het percentage geen rekening met de restjes van gevaarlijke producten die in de gootsteen of in het toilet zijn weggegoten, noch met de bodempjes die ergens in een hoek van de garage of de kelder achterblijven. Gevaarlijke huishoudelijke afvalstoffen zijn afvalstoffen die door hun aard of hun samenstelling een gevaar inhouden voor de gezondheid of het leefmilieu. Dit is onder andere het geval voor het afval van verschillende soorten schoonmaakmiddelen (allesreiniger met javel, ovenreiniger, ontkalker, bijtende soda,...), evenals hun verpakkingen en de gebruikte hulpmiddelen (vodden, borstels,...) die na gebruik nog resten van gevaarlijke producten bevatten. Het beste afval, zeker wanneer het gaat om gevaarlijk afval, is het afval dat niet bestaat. Gezonde, milieuvriendelijke en goedkope alternatieve producten bestaan: waarom ze niet eens uitproberen? Binnenkort zijn op de website http://www.observ.be fiches beschikbaar die eenvoudige en praktische tips aanreiken om de gevaarlijke afvalstoffen bij u thuis te identificeren én te vermijden bij het reinigen van vloeren, het ontstoppen van afvoerleidingen, het verwijderen van kalkaanslag en het onderhouden van houten meubels. Voor zes categorieën van schoonmaakmiddelen wordt uitgebreid informatie gegeven: desinfecteermiddelen, wegwerpdoekjes, ovenreinigers, ontkalkers, ontstoppingsmiddelen, boenwas en meubelolie. Hieronder volgt reeds een korte samenvatting. Gevaarlijke huishoudproducten Om te weten of een product gevaarlijk is, kunnen we het etiket als informatiebron gebruiken. Het etiket moet ons waarschuwen voor gevaren en moet ons leiden bij een veilig gebruik. Op het etiket van een gevaarlijk product staat een gevaarsymbool (oranje op zwarte achtergrond), waarvan de afbeelding afhangt van het gevaar dat het product inhoudt. Al het afval van gevaarlijke producten (resten, verpakking, andere hulpmiddelen die resten bevatten,...) moeten we selectief inzamelen en afleveren bij de categorie van chemisch huishoudelijk afval. Informatie over chemisch huishoudelijk afval en de inzamelpunten voor dit afval is te vinden op de website http://www.netbrussel.be. Bovendien moeten we elk product dat enig gevaar inhoudt, met zeer veel aandacht gebruiken en elke verspilling ervan vermijden. We doen er bovendien goed aan het telefoonnummer van het Antigifcentrum (070/245.245) vlak bij de telefoon uit te hangen. Regelmatig kuisen houdt desinfecteermiddelen uit de huizen! De laatste jaren vinden we in grootwarenhuizen steeds meer schoonmaakproducten die beloven te "zuiveren", "ontsmetten", "javelliseren". Meestal gaat het om allesreinigers met toevoeging van één of meerdere antibacteriële stoffen: meestal javel (natriumhypochloriet) of zuurstofbleekmiddelen (percarbonaat). Nochtans zijn dergelijke producten overbodig voor een goede hygiëne in huis. Bovendien zijn ze milieubelastend, duur en gevaarlijk voor de gezondheid. Zowel in 2002 als 2003 meldde het Antigifcentrum meer dan 1.000 gevallen van intoxicatie met javel. Wanneer javel wordt gemengd met een ander schoonmaakproduct, kunnen irriterende en gevaarlijke stoffen (chloorgas en chloramines) ontstaan. In de meeste gevallen kunnen we het huishoudelijk gebruik van javel eenvoudigweg vermijden. Het volstaat om in huis regelmatig en grondig schoon te maken met een allesreiniger zonder desinfecteermiddelen. Van alle reinigingsmiddelen die in de winkel worden aangeboden, genieten deze op basis van plantaardige wasactieve stoffen de voorkeur, omdat ze grondig reinigen en de impact op het leefmilieu beperkt houden. Ook het microvezeldoekje is een uitstekend alternatief schoonmaakmiddel: doeltreffend, goedkoop en milieuvriendelijk. Vuil in de oven: met schuurcrème en spons moet het eraan geloven! Deze producten zijn doeltreffend, maar erg gevaarlijk voor de gebruiker en het milieu. De producten zijn erg irriterend voor de huid en de ogen. De meeste ovenreinigers worden te koop aangeboden in spuitbussen. Het drijfgas in de spuitbussen maakt het product ontvlambaar. De lege spuitbus hoort bij het gevaarlijk afval te komen. Bovendien zijn deze aërosoltoepassingen extra gevaarlijk omdat ze het product in kleine druppeltjes verdelen. Deze druppeltjes verspreiden zich uiterst gemakkelijk en komen zo onbewust terecht op de huid, in de ogen en op het longoppervlak. Alternatieven: een regelmatige schoonmaak (na ieder gebruik) voorkomt dat achtergebleven vuil bij een volgende beurt inbakt. Bij aankoop van een nieuwe oven is het interessant te kiezen voor een type waarvan de wanden gemakkelijk te onderhouden zijn (geëmailleerde platen die regelmatig en effen zijn). Er bestaan ook zelfreinigende ovens, die met katalyse en pyrolyse systemen werken. Dit zijn efficiënte, maar vaak dure en energievretende systemen. Hebben we toch te maken met hardnekkige en ingebakken vlekken, dan is de veiligste oplossing stevig boenwerk, eventueel geholpen door het gebruik van een aangepaste schuurspons met wat schuurcrème. Door een mengsel van allesreiniger en water even te laten inweken op de aangekoekte vlekken, zullen we deze nadien vrij snel kunnen verwijderen. Plantaardige olie of bijenwas: de gezondheidskuur voor uw meubelen Boenwas en meubelolie die dienen voor het onderhoud van houten meubelen, bevatten in het algemeen enerzijds een olie en/of een was en anderzijds één of meerdere organische oplosmiddelen (meestal terpentijn). Deze oplosmiddelen zijn aan het product toegevoegd om ervoor de zorgen dat de beschermingsmiddelen (de was of de olie) makkelijk binnendringen in het hout, maar houden gevaren in voor onze gezondheid en voor het leefmilieu, omdat ze snel verdampen en daardoor overvloedig aanwezig zijn in de omgevingslucht (irritaties aan de luchtwegen en misselijkheid, maar ook verstoring van het centraal zenuwstelsel). Boenwas en meubeloliën op basis van plantaardige stoffen zijn vaak veel minder gevaarlijk. Ook zuivere boenwas is een goed alternatief, maar duur en moeilijk te vinden. We moeten ook opletten: vele producten dragen de naam "bijenwas", maar bevatten naast deze was ook veel andere componenten waaronder organische solventen. De beste manier voor een goed onderhoud van onze houten meubelen bestaat erin ze geregeld af te stoffen met een droge vod, vetvlekken te verwijderen met azijn of citroensap en ze te voeden met plantaardige oliën zoals olijfolie, amandelolie, arachideolie,... Leiding verstopt? De zuignap of het bioproduct lost het voor u op! Om verstoppingen en hinderlijke geuren in afvoerleidingen weg te werken gebruiken we meestal chemische ontstoppingsmiddelen, in vloeibare vorm, gel of korrels. Deze producten bevatten bijtende soda of zwavelzuur, wat extreem bijtende en gevaarlijke stoffen zijn. Chemische ontstoppers zijn gevaarlijk wanneer ze in contact komen met de huid en nog gevaarlijker in contact met de ogen. De bijtende stoffen vreten materie weg in verstopte leidingen en hebben datzelfde effect op de huid, wanneer die met het product in contact komt. Zowel in 2002 als in 2003 werden bij het Antigifcentrum meer dan 100 intoxicaties met een ontstoppingsmiddel gemeld. Bovendien kan het gebruik van ontstoppingsmiddelen schadelijk zijn voor de septische put, omdat het er bacteriën doodt die noodzakelijk zijn voor de werking van de septische tank. Het gebruik van ontstoppers kan in belangrijke mate worden vermeden door het voorkomen van verstoppingen. Een zeefje in de afvoer houdt afval tegen. Ook mogen we het toilet niet als vuilnisbak gebruiken: olie en vet, restjes van verf,... horen daar niet thuis. Wanneer er zich dan toch effectief een verstopping voordoet, dan kan dit verholpen worden met een mechanische ontstopper (zuignap) of een biologische ontstopper (op basis van micro-organismen of enzymen). Ontkalken... doe je gewoon met azijn! In ons leidingwater zit een grote hoeveelheid kalk in de vorm van opgeloste calciummineralen. Wanneer water echter langdurig in contact komt met oppervlakken of een tijdje blijft staan, slaan deze kalkmineralen neer en blijven lastige kalksporen achter. Commerciële ontkalkers bevatten sterke zuren die in staat zijn de kalkaanslag te verwijderen, maar die erg gevaarlijk zijn. In 2002 en 2003 werden bij het Antigifcentrum telkens meer dan 100 ongevallen met ontkalkers gemeld. Bovendien zijn dergelijke producten duur, zeker in vergelijking met azijn, dat in staat is hetzelfde klusje te klaren. Ook om kalkaanslag in het toilet te vermijden, kunnen we azijn gebruiken. Daarnaast bestaan er verschillende WC-reinigers op basis van zwakke zuren en plantaardige wasactieve stoffen. Een tip voor het verwijderen van hardnekkige kalkaanslag is er een lap op te leggen waarop we een scheut azijn gieten. De informatie die binnenkort beschikbaar zal zijn op de website http://www.observ.be, herneemt uitgebreid de hier reeds vermelde tips, maar geeft bovendien ook meer technische uitleg, voorbeelden van alternatieven die te vinden zijn in de winkel, een waslijst van interessante websites en enkele nuttige adressen.