De vuilnisbak trekt gekke bekken Volgens thema Duurzame consumptie         Gepubliceerd : 21/04/2010 Categorie: Artikel

In België vliegt elk jaar 660.000 ton voedsel in de vuilnisbak. Dat is puur verlies voor de consumenten, maar het is niet alleen een sociale of economische knoeiboel. Hoewel heel weinig mensen daaraan denken, is het ook een milieuprobleem. Hoopjes voeding en bergen voedingsproducten die niet noodzakelijk al bedorven zijn: zo ziet het beeld van de voedselverspilling in onze westerse maatschappijen eruit. Volgens een studie die in 2007 in Groot-Brittannië uitgevoerd werd, gooit elke Londenaar jaarlijks 140 kg voedsel weg, waarvan de meeste producten zelfs nog in de verpakking zitten. Op het hele Britse eiland zouden per jaar meer dan 6 miljoen ton voedsel ofwel een derde van alle gekochte voedingsproducten in de vuilnisbak belanden! Schandalig? Ja, natuurlijk. Vooral als we de cijfers wat meer in detail gaan bekijken en zien dat 30 à 40% van de voedingsproducten die de Britten weggooien simpelweg te wijten zijn aan het feit dat de producten niet de kenmerken hebben die de industriëlen of grote warenhuizen wensen te zien op het gebied van kleur, vorm, uitzicht enzovoort. Hoewel de onderdanen van de Queen de koplopers van de voedselverspilling lijken te zijn, mag het probleem bij ons in België zeker niet geminimaliseerd worden. Op vraag van Leefmilieu Brussel zijn enquêteurs van het studiebureau RDC in 2007 in de vuilnisbakken van onze hoofdstad gaan snuffelen. Hun conclusie was dat de Brusselse gezinnen elk jaar gemiddeld 15,2 kg voedingsproducten per inwoner weggooien. Wie denkt dat het daarbij louter om schillen en gewoon niet consumeerbaar afval gaat, heeft fout gedacht. De resten van bereide gerechten vertegenwoordigen maar een vierde van de voedselmassa die door de verbrandingsoven van het Gewest verslongen wordt. De rest bestaat voor een vierde uit vervallen producten en voor bijna de helft uit aangesneden producten, maar die ongeschikt bevonden werden voor consumptie of die uit nalatigheid weggegooid werden. In het Waalse Gewest lijken de vaststellingen op een nog ergere toestand te wijzen: elke inwoner van het Franstalige landsgedeelte zou volgens de geraadpleegde bronnen tussen 14 en 23 kg voedsel per jaar verspillen. Alles hangt af van de vraag of men ja dan nee rekening houdt met bepaalde vormen van recycling zoals thuis composteren, huisdieren houden (kippen, eenden enz.) die etensresten opeten of een selectieve ophaling van organisch afval. Waarom maken mensen zulk een knoeiboel als het, om die afvalberg (van 660.000 ton per jaar volgens de Belgische voedingsindustrie!) te vermijden, eigenlijk zou volstaan erop te wijzen dat al dat verspillen elk gezin om en bij de 174 euro per jaar kost? Het antwoord is zorgwekkend: hoofdzakelijk uit verstrooidheid en uit onverschilligheid. Er wordt gehandeld alsof we ons totaal niet bewust zijn van het probleem. Een studie die de ULB in 2005 in Brussel uitvoerde om de perceptie van verspilling te analyseren, wees uit dat de meeste consumenten denken dat "men" inderdaad veel verspilt, maar dat dit vooral door de "anderen" gedaan wordt. De verspilling wordt ook gezien als een onvermijdelijk gevolg van de leefwijze: te weinig tijd om boodschappenlijstjes en maaltijden rationeel te beheren, te grote hoeveelheden die gekocht worden (omdat men op elk moment van alles in zijn koelkast in voorraad wil hebben), de moeilijkheid om het precieze aantal personen te voorzien dat bij de maaltijden aanwezig zal zijn (men maakt liever te veel dan te weinig eten klaar), de commerciële promotieaanbiedingen (die mensen overbodige producten doen kopen) enzovoort. Wat ook vastgesteld werd, is een niet of slecht begrijpen van de informatie in verband met de verbruiksdatum / vervaldatum. Deze studie leidde ook tot een verbazende conclusie: het verband tussen verspilling en het milieu is voor de consumenten niet duidelijk. Nochtans is dat verspillen - bijlange - niet louter een economische aangelegenheid. De milieu-impact ervan is enorm, en niet alleen omdat de weggegooide voedingsproducten de huishoudelijke afvalberg nog hoger maken. Op Europese schaal liggen voedingsproducten - door hun productieproces, de omwerking, de verpakking en het transport - aan de basis van bijna 20% van de uitstoot van broeikasgassen, die verantwoordelijk zijn voor de klimaatopwarming. De Britse studie heeft aangetoond dat een totale stopzetting van de voedselverspilling hetzelfde effect zou hebben als het op inactief zetten van een vijfde van de auto's in Groot-Brittannië! Korte metten maken met de verspilling een utopie? Misschien. Maar laten we er toch proberen aan te denken dat een brood of rundsteak weggooien een even negatief milieueffect heeft als respectievelijk 2,24 en 4,89 kilometer met de auto rijden. Of om het in termen van elektriciteitverbruik uit te drukken: het milieueffect van die verspillingen staat gelijk met het effect van een lamp van 60 W die 32 en 70 uren brandt... in een lege kamer,dus volkomen nutteloos. Bron: Voedselverspilling vermijden begint al in de winkel!, Studie van het Brussels Observatorium voor Duurzame Consumptie Raadpleeg ook de folder