GGO's: de wetgeving Volgens thema Voeding         Gepubliceerd : 14/03/2006 Categorie: Artikel

De genetisch gemodificeerde organismen (GGO's) zijn organismen (dieren, planten, bacteri�n,...) waarvan het genetisch materiaal (DNA) gemodificeerd werd op een manier die niet natuurlijk plaatsvindt, bijvoorbeeld bij de productie. Als toepassing van de moderne biotechnologie�n maakt deze techniek het mogelijk om geselecteerde genen van ��n organisme op een ander organisme over te dragen, ook tussen verschillende soorten. De GGO's die het meest courant ontwikkeld en gecommercialiseerd worden, zijn plantaardig materiaal zoals de genetisch gemodificeerde vari�teiten van ma�s, soja, oliehoudend koolzaad en katoen. Deze vari�teiten werden voornamelijk genetisch gemodificeerd om de plant meer resistent te maken tegen bepaalde insecten en ze bestand te maken tegen een all-round onkruidverdelger. Reglementering De Europese wetgeving betreffende de GGO's bestaat al sinds het begin van de jaren '90. Het juridisch kader in verband met GGO's omvat de volgende wetgevingen: De Richtlijn 90/219/EEG, gewijzigd door de Richtlijn 98/81/EG, betreffende het beperkt gebruik van genetisch gemodificeerde micro-organismen (GMM). De Richtlijn 2001/18/EG betreffende de vrijwillige uitzaaiing van GGO's in het milieu is van toepassing op twee types activiteiten: de introductie van GGO's in het milieu voor experimentele doeleinden (bijv; voor proeven op het veld); het verhandelen van GGO's (GGO's en producten die GGO's bevatten). Het verhandelen van GGO's (GGO's en producten die GGO's bevatten) bestemd voor menselijke of dierlijke voeding wordt geregeld door het reglement 1829/2003/EG betreffende de genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen en diervoeders. De opzettelijke en onopzettelijke overdrachten van GGO's tussen lidstaten van de Europese Unie en derde landen worden geregeld door het reglement 1946/2003/EG betreffende de grensoverschrijdende bewegingen van GGO's. De GGO's en de van GGO's afgeleide voedingsproducten in de handel moeten beantwoorden aan etiketterings- en traceerbaarheidsvoorwaarden. Deze voorwaarden zijn terug te vinden in het reglement 1829/2003/EG en in het reglement 1830/2003/EG betreffende de traceerbaarheid en de etikettering van de genetisch gemodificeerde organismen en de traceerbaarheid van de producten op basis van genetisch gemodificeerde organismen die bestemd zijn menselijke of dierlijke voeding. Diverse andere reglementen werden goedgekeurd in toepassing van deze wetgeving. Voorbeelden: Het reglement nr. 641/2004 van de Commissie legt de modaliteiten vast voor wat betreft de vraag om toelating van nieuwe genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen en diervoeders, de melding van bestaande producten en van de toevallige of technisch onvermijdelijke aanwezigheid van genetisch gemodificeerd materiaal. Het reglement nr. 65/2004 houdende een systeem van opmaak en toekenning van unieke identificatie-elementen voor de genetisch gemodificeerde organismen. De aanbeveling 2004/787/EG van de Commissie bevat technische richtlijnen voor de staalneming en opsporing van de genetisch gemodificeerde organismen en van de materialen die op basis van genetisch gemodificeerde organismen als producten of productingredi�nten gemaakt worden. De Richtlijn 2001/18/EG introduceert: De principes die toepasbaar zijn op de evaluatie van de ecologische risico's; Vereisten inzake toezicht na de commercialisatie, inclusief voor wat betreft de langetermijneffecten die verband houden met de interactie met andere GGO's en met het milieu; De verplichting om het publiek in te lichten ; De verplichting voor de lidstaten om de etikettering en de traceerbaarheid te waarborgen tijdens alle etappes van de commercialisatie; Gegevens die het mogelijk maken om de GGO's te identificeren en op te sporen teneinde de inspectie en de controle na de commercialisatie te vergemakkelijken; Periodes van eerste toelating van verspreiding van GGO's beperkt tot tien jaar; De verplichting om het (de) wetenschappelijke comit�(s)/de Europese Autoriteit voor de voedselveiligheid (AESA) te raadplegen; De verplichting om het Europese Parlement te raadplegen over de beslissingen tot toelating van verspreiding van GGO'S; De mogelijkheid die aan de Raad wordt geboden om met een gekwalificeerde meerderheid een voorstel van de Commissie betreffende het toelaten van een GGO goed te keuren of te verwerpen. Traceerbaarheid van de GGO's De voedingsproducten op basis van GGO's of die er bevatten die toegelaten werden, zijn onderworpen aan vereisten inzake de traceerbaarheid. De traceerbaarheid kan omschreven worden als de mogelijkheid om het hele traject dat de producten doorheen de productie- en distributieketen hebben afgelegd, terug op te sporen. Bijvoorbeeld: als genetisch gemodificeerd zaaigoed een grondstof is voor een voedingselement, dan zal de firma die dit zaaigoed in de handel brengt elke koper moeten inlichten over het feit dat het hier gaat om een genetisch gemodificeerd product en hem andere, meer specifieke gegevens moeten verstrekken aan de hand waarvan hij/zij de betreffende GGO's duidelijk kan identificeren. De firma is ook verplicht om een register bij te houden van de klanten die dit zaaigoed gekocht hebben. Parallel daarmee zal de landbouwer aan elke opkoper van zijn oogst moeten meedelen dat die oogst genetisch gemodificeerd is en een register moeten bijhouden van de klanten aan wie hij zijn oogst verkocht heeft. De reglementering geldt voor alle GGO's waarvan de verhandeling door de EU toegestaan is, ongeacht of ze voor menselijke of dierlijke voeding bestemd zijn. De reglementering slaat ook op de voedingsmiddelen en de diervoeders die van een GGO afgeleid zijn. Als voorbeelden kunnen we o.a. vermelden: tomatenconcentraat en ketchup gemaakt op basis van een tomaat die of zetmeel dat genetisch gemodificeerd is, of meel dat op basis van genetisch gemodificeerde ma�s gemaakt is. Etikettering van de GGO's De producten op basis van GGO's of die er bevatten die zijn toegelaten, zijn onderhevig aan vereisten inzake de etikettering. Deze etikettering moet de consument en de gebruiker van het product inlichten zodanig dat zij een oordeelkundige keuze kunnen maken. Als het product voorverpakt is, moet het etiket aangeven dat "dit product genetisch gemodificeerde organismen bevat" of dat "dit product genetisch gemodificeerde... (naam van het organisme of de organismen) bevat". Als het om niet-verpakte producten gaat die aan de eindverbruiker worden aangeboden, moeten die vermeldingen op de uitstalling van het product staan of aan die uitstalling gekoppeld zijn. De voedingsmiddelen met GGO's die aan de eindverbruiker of aan collectiviteiten (restaurants, ziekenhuizen, kantines en andere gelijkaardige instellingen) geleverd worden, moeten correct ge�tiketteerd worden onafhankelijk van het feit of er al dan niet genetisch gemodificeerd DNA of genetisch gemodificeerde eiwitten in het product zitten. De etiketteringsverplichting breidt zich zo uit naar vergaand geraffineerde producten, zoals olie van genetisch gemodificeerde ma�s. Dezelfde regels gelden voor de diervoeders. Vrijstelling van de verplichte traceerbaarheid en etikettering Toevallige besmetting met GGO's: de conventionele producten kunnen per ongeluk besmet worden door GGO's tijdens het oogsten, de opslag, het transport of de bewerking. In het productieproces van voedingsmiddelen, diervoeders en zaaigoed is het praktisch onmogelijk om 100% zuivere producten te bekomen. Daarom heeft de wetgeving drempelwaarden vastgelegd en bepaald dat elk product (voedingsmiddel of diervoeder) waarin die waarden overschreden worden ge�tiketteerd moet worden als product dat bestaat uit GGO's, dat GGO's bevat of dat op basis van GGO's gemaakt is. Deze met toegelaten GGO's "besmette" conventionele producten zijn niet onderworpen aan de verplichting inzake traceerbaarheid en etikettering als ze sporen van deze GGO's bevatten in hoeveelheden die onder de drempelwaarde van 0,9% blijven, op voorwaarde dat de aanwezigheid van dit materiaal toevallig of technisch onvermijdelijk is. Dat geldt bijvoorbeeld wanneer de exploitanten aan de bevoegde overheidsinstanties aantonen dat ze de gepaste maatregelen getroffen hebben om de aanwezighedi van dit materiaal te vermijden. Producten zoals vlees, melk of eieren afkomstig van dieren die met genetisch gemodificeerd voeder gevoed zijn of die met genetisch gemodificeerde geneesmiddelen behandeld werden, zijn niet onderworpen aan de eisen inzake traceerbaarheid en etikettering. Europese wetgeving Verzamelde wetgeving genetisch gemodificeerde organismen, http://europa.eu/scadplus/leg/nl/lvb/l28130.htm. Richtlijn inzake het ingeperkt gebruik van genetisch gemodificeerde micro-organismen, http://europa.eu/eur-lex/lex/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31998L0081:NL:HTML. Vragen en antwoorden betreffende de reglementering inzake GGO's binnen de EU, http://europa.eu/comm/food/food/biotechnology/gmfood/qanda_fr.htm.