Woordenboek Volgens thema Voeding         Gepubliceerd : 13/04/2006 Categorie: Artikel

Het etiket van een voedingsproduct lijkt tegenwoordig veel weg te hebben van een les wetenschappen. Moeilijke termen zoals omega 3 vetzuren, plantensterolen en andere ingewikkelde benamingen zijn alledaagse kost geworden. Maar het probleem is dat vele mensen niet juist weten wat deze moeilijke woorden betekenen. Dit heeft twee belangrijke nadelen. Het eerste nadeel is dat mensen vaak een product kopen zonder exact te weten welk product ze in huis gehaald hebben. Vaak worden de moeilijke wetenschappelijke termen gebruikt om het product beter te laten verkopen en in sommige gevallen lijkt een product ineens onmisbaar te zijn. Dit is slechts zelden het geval en blijken die wetenschappelijk termen niets meer dan een verkoopstruc te zijn. Het tweede nadeel is dat een aantal mensen het etiket niet meer bekijkt ("want ik begrijp er toch niks van"). Hierdoor wordt een hele hoop nuttige informatie op het etiket (voedingswaarde, samenstelling...) niet meer gelezen. Om aan dit probleem een oplossing te bieden, hebben wij alle moeilijke woorden van het etiket voorzien van een uitleg in mensentaal. Hierdoor kan u zelf beslissen of een product nuttig is voor u of niet. Want wie koopt nu een product waarvan hij de gevolgen op zijn gezondheid niet kan inschatten? Is er nog een woord dat u niet begrijpt? Geen enkel probleem. Stuur een mailtje naar [email protected] en het woord zal worden opgenomen in de lijst. A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | S | T | U | V | W | X | Z A Actieve bifidus Actieve bifidus is gewoon een reclamekreet. Bifidus verwijst naar de melkzuurbacterie die aanwezig is in het product, maar het geheel heeft geen enkele betekenis. ADH Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Dit is de dagelijks hoeveelheid die een gemiddelde volwassen persoon van een bepaalde stof (bijv. Vitamine C) moet opnemen om het lichaam normaal te laten functioneren. Deze aanduiding is dus niet hetzelfde voor alle personen en is slechts een indicatie voor de ADH van een persoon. Fysieke activiteiten, leeftijd en andere factoren be�nvloeden de ADH. Aminozuren Aminozuren worden in het lichaam gebruikt voor het aanmaken van enzymen zoals hemoglobine. Er bestaan 20 aminozuren waarvan er 8 onontbeerlijk zijn voor het goed functioneren van het lichaam. Deze 8 aminozuren moeten dan ook worden opgenomen via de voeding. Aminozuren worden opgenomen onder de vorm van lange ketens aan elkaar geschakelde aminozuren, beter gekend onder de naam prote�nen, eiwitten of peptiden. Een tekort aan aminozuren komt zelden voor in de Westerse wereld. Aminozuren kunnen niet worden opgeslagen in het lichaam en het teveel zal voor een deel worden omgezet in energie. Zie prote�nen. Aspartaam: E951 Aspartaam is een kunstmatige zoetstof die 200x zoeter is dan suiker. De energetische waarde van aspartaam is dezelfde als deze van gewone suiker maar je hebt er natuurlijk veel minder van nodig. Aspartaam is niet schadelijk bij de consumptie van normale hoeveelheden. Nederlands onderzoek wees uit dat men om de dagelijkse dosis te overschrijden 4 liter frisdrank, 320 kauwgommen of 133 zoetjes moet eten. B Biologisch geteeld Bij biologische teelt staat respect voor de natuur centraal en wordt getracht het milieu zo weinig mogelijk schade toe te brengen. Zo wordt er geen gebruik gemaakt van chemische bestrijdingmiddelen of bemesting. De voorwaarden voor biologische teelt verschillen van product tot product. Alle producten die het biogarantielabel dragen, zijn biologisch geteeld. C Cafe�ne Cafe�ne is een ingredi�nt dat voornamelijk voorkomt in koffie, thee, cola en chocolade. Het heeft een licht stimulerend effect en wordt binnen enkele minuten na het drinken opgenomen in het bloed. Na enkele uren is het terug uit het bloed verdwenen. Overdosissen kunnen voorkomen vanaf 7 koppen koffie per dag, maar dit hangt sterk af van persoon tot persoon. Klachten bij een overdosis zijn duizelingen en oorsuizingen. Calcium Calcium is het meest voorkomende mineraal is ons lichaam. De dagelijkse behoefte aan calcium is ongeveer 900 mg per dag. Vrouwen na de menopauze en 60-plussers hebben dagelijks 1.200 mg nodig. Bronnen van calcium zijn melk, kaas yoghurt, peulvruchten, volkorenbrood en sommige mineraalwaters. Calorie Calorie is een eenheid voor energie. Een gemiddelde volwassen persoon heeft dagelijks 2250 kcal nodig. 1kcal = 1000calorie�n; 1 calorie = 4.18 joule. CFK CFK staat voor chloorfluorkoolwaterstoffen. Dit zijn producten die niet meer mogen worden gebruikt in de voedingsindustrie omdat ze de ozonlaag aantasten. Producten die de slogan "zonder CFK's" dragen zijn misleidend doordat geen enkel product nog CFK's bevat. Chloor Tekorten aan chloor treden zelden op in de westerse wereld. Minimale dosis is 750 mg per dag. Chloor wordt vooral opgenomen door de consumptie van keukenzout. Cholesterol Cholesterol is een stof die enkel in zeer lage concentraties voorkomt in voedingsmiddelen. Cholesterol is essentieel voor het menselijk lichaam en kan bij een te hoge concentratie hart en vaatproblemen veroorzaken. Cholesterol in het bloed is voornamelijk te wijten aan de opname van vetzuren. De opname van cholesterol uit voedingsproducten levert slechts een beperkte bijdrage. Producten met een laag cholesterol gehalte, die momenteel erg in trek zijn, werken dus niet om uw cholesterol te verlagen. Om de cholesterol in het bloed te verlagen is een verminderde en uitgebalanceerde opname van vetten nodig en niet enkel een verminderde opname van cholesterol zoals men soms wil doen geloven. Een eenvoudige richtlijn is tweemaal zoveel onverzadigde vetten in te nemen als verzadigde vetten en ervoor zorgen dat vetten niet meer dan 30% van de totale calorie-inname uitmaken. (Very) Low Density Lipoprotein en High Density Lipoprotein. Cholesterol in het bloed wordt bepaald door de verhouding tussen deze drie soorten cholesterol. In de westerse wereld hebben de meeste mensen een te hoge concentratie aan LDL te wijten aan een teveel aan vetten in de voeding. Dit leidt tot een verhoogd risico op hart en vaatziekten doordat LDL zich opstapelt aan de binnenkant van de aders. HDL bezit de eigenschap om de LDL aan de binnenkant van de aders terug op te nemen en zo de aderverkalking terug te dringen. Een goede cholesterol kan worden bereikt door een evenwichtig eetstijl. Een eenvoudige richtlijn is tweemaal zoveel onverzadigde vetten in te nemen als verzadigde vetten en ervoor zorgen dat vetten niet meer dan 30% van de totale calorie-inname uitmaken. Zie ook vetzuren. Choline Deze stof wordt soms ook Vitamine B4 genoemd en is een zogenoemde "onzin-vitamine". De stof speelt een rol in het metabolisme maar wordt in voldoende mate aangemaakt door het lichaam. De mens heeft dus geen extra behoefte aan choline-supplementen en deze zijn zelfs schadelijk in hoge dosissen. Conserveer- of bewaarmiddelen (E 200-252) Conserveer- of bewaarmiddelen verlengen de houdbaarheid van een voedingsmiddel door bederf als gevolg van bacteri�n, schimmels en/of gisten tegen te gaan. D Dextrose Dextrose is een monosaccharide, behoort tot de snelle suikers en bevat 4 kcal per gram. Disacchariden Disacchariden bestaan uit twee suikers die met mekaar verbonden zijn. Ze kunnen snel gesplitst worden en vervolgens worden opgenomen door het lichaam dat ze omzet in energie. DHA Docosahexaeenzuur is een Omega 3 vetzuur. Zie Omega 3. E ℮ Dit symbool geeft de netto benaderde inhoud van het product. Anders gezegd, het gewicht van het voedingsmiddel zonder de verpakking. Komt van het engelse woord estimated, wat bij benadering betekent. Emulgatoren (E400-495) Wanneer een druppeltje vet in water wordt gedaan, kan je zien dat dit druppeltje zich niet verspreidt in het water. Vet en water zijn dus onmengbaar. Een emulgator is een stof die ervoor zorgt dat vet en water wel kunnen mengen. Het beste voorbeeld van een emulgator is eigeel. Eigeel zorgt in mayonaise ervoor dat de olie en de azijn kunnen worden gemengd tot een uniforme massa. Energetische waarde De energetische waarde van een voedingsmiddel geeft aan hoeveel energie uit een voedingsmiddel kan worden gehaald. Het resultaat wordt uitgedrukt in kJ of kcal. Voor het berekenen van de energetische waarde van een product wordt de volgende formule gebruikt: {Eiwitten (g) x 17} + {koolhydraten (g) x 17} + {vetten (g) x 37} = voedingswaarde in kJ. F Fenylalanine Fenylalanine is een aminozuur dat noodzakelijk is in onze voeding. Bepaalde mensen leiden echter aan fenylkeutonurie en kunnen het teveel aan fenylanaline niet via de urine uitscheiden. In de plaats hiervan wordt het omgezet in giftige verbindingen. Voor deze mensen is het dus belangrijk te weten of fenylanaline aanwezig is in een bepaald product. Fermentatie Fermentatie is een proces waarbij bacteri�n en gisten worden gebruikt voor de productie van voedingswaren. De bacteri�n en gisten produceren bepaalde stoffen (Bijv. Alcohol) die gefermenteerde levensmiddelen hun karakteristieke smaak geven. Voorbeelden van gefermenteerde levensmiddelen zijn: kaas, yoghurt, bier, salami, zuurkool, zwarte olijven, wijn... Producten die gefermenteerde ingredi�nten bevatten zijn chocolade en koffie. Fl. OZ. Fluid ounces, Engels inhoudsmaat. 1 fluid ounce = 28.413 ml. Fosfor Fosfor is vooral aanwezig in dierlijke en volkoren producten. Tekorten komen nooit voor. Teveel aan fosfor kan de opname van calcium remmen. Dagelijkse dosis is 800-1000 mg per dag. Fructose Fructose is een monosaccharide, behoort tot de snelle suikers en bevat 4 kcal per gram. G Geconcentreerd sap Vruchtensappen op basis van geconcentreerd sap worden op de volgende wijze geproduceerd. Allereerst perst men in het land van herkomst de vruchten en dikt men het sap in tot men een siroop verkrijgt die slechts 10% van het originele volume omvat. Deze siroop vriest men in. Het transport van deze bevroren stroperige massa, van 90% vocht ontdaan, is veel goedkoper dan het transport van vers vruchtensap. Aangekomen in Belgi� wordt de siroop ontdooid, aangelengd met water en verkocht. Gefermenteerde melkdrank Een gefermenteerde melkdrank is een product op basis van melk. Aan de melk werden bacteri�n toegevoegd die voor een fermentatieproces in de melk zorgden. Het eindproduct bezit een grote dosis melkzuurbacteri�n (probiotica) en een specifieke smaak te wijten aan het fermentatieproces. Andere voorbeelden van gefermenteerde melkproducten zijn yoghurt, zure room en kefir. Ge�ntegreerde teelt Bij ge�ntegreerde teelt tracht men zorg te dragen voor het milieu zonder de economische aspecten uit het oog te verliezen. Gewasbescherming gebeurt het liefst zonder gebruik van chemische producten. Indien economische schade dreigt voor de teler en biologische methoden niet helpen, mogen chemische producten gebruikt worden. Gemiddelde voedingswaarde De gemiddelde voedingswaarde geeft aan hoeveel van een bepaalde voedingsstof (bijv. Koolhydraten) in een voedingsmiddel zit. Gepasteuriseerde melk Pasteuriseren is een sterilisatiemethode waarbij alle schadelijke micro-organismen worden vernietigd. De melk wordt daarvoor opgewarmd gedurende 15 seconden tot een temperatuur van 70-75�C. Deze melk kan in de ijskast 7 dagen bewaard worden. Gesteriliseerde melk Sterilisatie doodt eveneens alle micro-organismen en gebeurt door de melk enkele seconden te verwarmen tot 130�C en vervolgens 10-20 minuten te verwarmen tot 110-120�C. Deze melk kan enkele maanden bewaard worden bij kamertemperatuur. GGO-vrij Dit betekent dat het product geen Genetische Gemodificeerde Organismen bevat. GGO's zijn geen risico voor de volksgezondheid maar de gevolgen ervan op het milieu zijn nog onvoldoende bestudeerd. Glucose Glucose is een monosaccharide, behoort tot de snelle suikers en bevat 4 kcal per gram. Glutenvrij Gluten is een mengsel van eiwitten die voorkomen in diverse graansoorten (Tarwe, gerst, rogge...). Zo zijn 90% van alle eiwitten uit tarwe gluten. Het lichaam van bepaalde mensen reageert overgevoelig wanneer het in contact komt met gluten. De symptomen hiervan zijn diarree, winderigheid, stinkende ontlasting... kunnen optreden. De symptomen hangen sterk af van persoon tot persoon. Omdat het voor deze personen zeer belangrijk is geen gluten te consumeren, brengen sommige producenten de aanduiding "gluten vrij" aan op de verpakking. Zie eiwitten. Guarana Guarana is een bestanddeel dat kan worden teruggevonden in bepaalde sportdrankjes. Uit onderzoek blijkt dat de aangeprezen stimulerende werking waarschijnlijk te wijten is aan de cafe�ne en suiker in de drankjes en niet aan de guarana. Het product werd schadelijk bevonden in hoge concentraties en dus kunnen mogelijk problemen optreden bij het consumeren van meerdere van deze drankjes op korte tijd. H Hypoallergeen Hypoallergeen bestaat uit twee woorden. Allergenen zijn stoffen die mogelijke allergische of overgevoelige reacties van het lichaam kunnen veroorzaken. Voorbeelden van allergische reacties zijn: huiduitslag, spijsverteringsproblemen, jeuk en in extreme gevallen zelfs anafylactische shock met mogelijk de dood tot gevolg. Hypo is het Latijnse woord voor weinig. Hypo allergeen betekent dat het product in kwestie zeer weinig allergenen bevat. Dit is echter geen garantie dat er geen allergische reactie zal optreden. Het blijft dus noodzakelijk de ingredi�ntenlijst te raadplegen indien men zeker wil zijn of er geen allergenen in het product aanwezig zijn. I IJzer De aangeraden hoeveelheid aan ijzer bedraagt 9 mg per dag. IJzer komt vooral voor in vlees. Tekorten leiden tot bloedarmoede en fysieke vermoeidheid. Inuline Inuline is een oplosbare of fermenteerbare vezel. Zie vezels. Isotoon Isotone dranken bevatten dezelfde concentratie aan stoffen als is terug te vinden in het bloed. Deze dranken zijn geschikt om te drinken tijdens de sportbeoefening. J Jodium De aangeraden hoeveelheid jodium per dag bedraagt 150 �g. Jodium is noodzakelijk voor een goede werking van de schildklier en bij tekorten kunnen schildklierstoornissen en afwijkingen in de groei optreden. Jodium komt voor in vis en zeevruchten. Joule Joule is een eenheid voor energie. Een gemiddeld volwassen persoon heeft ongeveer 9420 kJ nodig per dag. 1kJ = 1000 Joule. 1 joule = 0.24 calorie. K Kalium Kalium kan voornamelijk worden teruggevonden in groenten, fruit, vlees, vis en noten. Tekorten komen zeer zelden voor (enkel ingeval van diarree of andere hevig vochtverlies). Overdosissen aan kalium kunnen enkel optreden na een injectie met kalium. De dagelijkse behoefte is 3.5 g per dag. Kinine Kinine is een stof die afkomstig is uit de schors van de kinaboom. De stof wordt gebruikt als medicijn tegen malaria en heeft tevens een koortswerende werking. Ze heeft een bittere smaak en geeft een blauwe kleur aan tonic wanneer die in de buurt van een UV lamp wordt gehouden. De concentratie van kinine in drankjes (max. 85mg/l) zoals tonic en gini is eerder laag vergeleken met de concentraties in geneesmiddelen. Kleurstoffen (E 100-180) Kleurstoffen worden gebruikt om een product kleur te geven of de bestaande kleur te versterken. Terwijl het correct gebruik van sommige additieven zoals bewaarmiddelen goed te verantwoorden is inzake voedselveiligheid, staat het nut van kleurstoffen en smaakversterkers eerder ter discussie omdat zij in principe niet nodig zijn in producten met grondstoffen van goede kwaliteit. Zij krijgen vaak het verwijt producten beter te laten lijken dan ze in werkelijkheid zijn. Koemelkeiwitallergie Koemelkeiwitallergie treedt voornamelijk op bij baby's. De symptomen zijn dezelfde als bij andere allergische reacties: huiduitslag, braken, buikkrampen en in extreme gevallen anafylactische shock. De symptomen worden veroorzaakt door de eiwitten die aanwezig zijn in de koemelk. Meestal ontgroeit de baby de allergie na 12 tot 18 maanden. Tot die tijd moeten alle producten op basis van koemelk vermeden worden. Zie prote�nen. Kombucha Kombucha is een extract afkomstig van een fermentatie van zwarte thee en suiker met behulp van verschillende bacteri�n en gisten. Industrieel geproduceerde thee zou geen risico voor de volksgezondheid opleveren. Voor zelfgemaakte kombucha thee kan dit niet gegarandeerd worden en kunnen mogelijk besmettingen met schadelijke bacteri�n optreden. De berichten over de geneeskundige werking van kombucha zijn vals en het product is dan ook definitief verboden als geneesmiddel. Koolhydraten Koolhydraten komen voor in drie soorten: monosacchariden, disacchariden en polysacchariden. Alle koolhydraten zijn opgebouwd uit suiker. Monosacchariden uit ��n suiker, disacchariden uit twee suikers en polysacchariden uit een hele keten van suikers. Zie ook monosacchariden, disacchariden en Polysacchariden. Alle koolhydraten leveren dezelfde koeveelheid energie: 4 kcal per gram. L Lactosevrij Lactose of melksuiker is een product dat niet door iedereen kan worden verteerd. Lactose intolerantie of het niet kunnen verteren van lactose kan leiden tot de volgende symptomen: diarree, flatulentie, buikpijn... De aanduiding "lactose vrij" is dus voornamelijk bedoeld voor mensen die leiden aan lactose intolerantie en op zoek zijn naar zuivelproducten die geen lactose bevatten. L. casei imunitas Lactobacillus casei imunitas is een melkzuurbacterie met een probiotische werking. Linolzuur Linolzuur is het meest voorkomende omega 6 vetzuur. De dagelijks aanbevolen dosis bedraagt 11gram. Zie Omega 6. -linoleenzuur -linoleenzuur is het meest voorkomende een omega 3 vetzuur. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid -linoleenzuur is 1-2 gram. Zie omega 3. M Magnesium Magnesium komt voornamelijk voor in plantaardige voedingsmiddelen. Tekorten ontstaan zelden (enkel bij ondervoeding, alcoholisme en langdurige diarree). Overdosissen ontstaan enkel bij inname van magnesiumpillen en verstoren de nierfunctie. Minimale opname bedraagt 400 mg per dag. Maltose Maltose is een disaccharide, behoort tot de snelle suikers en bevat 4 kcal per gram. Menthol Menthol is een stof met een verfrissende werking. Het wordt daarom vaak gebruikt in medicijnen tegen keelpijn en verstopte neus om de pijn te verzachten. mg E�n duizendste van een gram. Mineralen en vitaminen hebben geen energetische waarde. Zie: Joule en Calorie. Monosacchariden Monosacchariden zijn eigenlijk gewone suikers die door het lichaam onmiddellijk kunnen worden omgezet in energie (het zijn de zogenaamde snelle suikers). N Natrium Natrium wordt in de westerse wereld veel gebruikt in de keuken en zit voornamelijk in zout. Tekorten treden slechts zelden op (enkel in geval van braken, diarree of veel zweten). Teveel aan zouten kunnen een hoge bloeddruk veroorzaken. Vandaar dat wordt aangeraden minimaal 500 mg en maximaal 9 g per dag te consumeren. O Oligofructose Oligofructose is een oplosbare vezel. Zie vezels. Omega 3 Omega 3 vetzuren zijn stoffen die de mens niet zelf kan aanmaken en die dus moeten worden opgenomen via de voeding. De gemiddelde Belg neemt onvoldoende omega 3 vetzuren op uit de voeding. Deze vetzuren komen voornamelijk voor is vis, groene groenten en noten. De mens heeft ongeveer 2-3 gram per dag van deze vetzuren nodig. Aangeraden wordt van 1 of 2 maal per week vis te eten. Een andere mogelijkheid is de consumptie van producten die verrijkt zijn met omega 3 vetzuren zoals eieren, yoghurt, kaas... Capsules met omega 3 vetzuren worden afgeraden. Onderzoek heeft aangetoond dat omega 3 vetzuren vooral helpen tegen hart en vaatziekten en ontstekingen (reuma) en huidziekten. Omega 6 Omega 6 vetzuren zijn stoffen die de mens niet zelf kan aanmaken en die dus moeten worden opgenomen via de voeding. Omega 6 vetzuren zijn vooral aanwezig in varkensvlees, rundvlees en (zonnebloem, ma�s en soja) olie. Meestal is een overmaat van omega 6 vetzuren aanwezig in onze voeding. Deze overmaat bemoeilijkt de opname van omega 3 vetzuren, waarvan de gemiddelde Belg een tekort heeft. OZ Ounce, een Engelse gewichtmaat. 1 ounce = 28.34952g. P Peptiden Peptiden zijn ketens van aminozuren die ontstaan wanneer prote�nen in stukjes breken. Zie ook Prote�nen en aminozuren. Plantaardige stanol of sterol Dit zijn beide cholesterolverlagende stoffen die aan bepaalde voedingsproducten worden toegevoegd. Ze kunnen het cholesterolgehalte 10-15% verlagen. Het effect van deze producten is niet blijvend en verdwijnt eens de inname van de producten wordt gestopt. Prebiotische vezels Prebiotische vezels zijn oplosbare vezels die worden toegevoegd aan een breed gamma van producten om de werking van de darmflora te stimuleren. Dit kan nuttig zijn voor personen met een gestoord voedingspatroon dat te weinig onoplosbare vezels bevat. Voor personen met een evenwichtig voedingpatroon is het echter niet noodzakelijk deze producten in te nemen. Zie vezels. Polyolen Polyolen zijn zoetstoffen die minder energie bevatten dan gewone suiker, polyolen leveren hierdoor 40% minder calorie�n dan gewone suikers. Voorbeelden zijn sorbitol, mannitol en xylitol. Polysacchariden Polysacchariden zijn lange ketens die bestaan uit suikers die met mekaar verbonden zijn. Enkele voorbeelden zijn zetmeel en glycogeen. Alvorens de energie uit de polysaccharide kan worden gehaald moet het polysaccharide worden afgebroken tot suiker. Dit vergt de nodige tijd. Polysacchariden zijn een voorbeeld van een "trage suiker" en zullen pas na enkele uren energie leveren voor het lichaam. Zie trage suikers, zetmeel. Probiotica Probiotica zijn (melkzuur)bacteri�n die mogelijk een positieve invloed hebben op de gezondheid en de verteringsprocessen in het bijzonder. Enkele van deze invloeden zijn wetenschappelijk bewezen en aanvaard (remmen van diarree, verhelpen/verminderen van lactose-intolerantie, een verbeterde stoelgang), terwijl andere positieve effecten niet als bewezen beschouwd worden. In ieder geval is nog verder wetenschappelijk onderzoek nodig naar de mogelijke invloeden van probiotica en niet in het minst over het effect op de gezonde consument. Verder moet worden gesteld dat melkzuurbacteri�n van nature voorkomen in diverse producten zoals yoghurt, kefir en anderen. Een uitgebalanceerd dieet zorgt er dus voor dat reeds voldoende melkzuurbacteri�n aanwezig zijn in de darmflora. Prote�nen Prote�nen of eiwitten bestaan uit lange ketens van verschillende (gemiddeld een 500-tal) aminozuren die met mekaar verbonden zijn. Aminozuren zijn dus essentieel voor het goed functioneren van ons lichaam. De aminozuren die niet in enzymen worden omgezet, worden omgezet in energie. Zie aminozuren. Q Quorn Quorn is een schimmel (Fusarium graminearum) meestal gemengd met kippe-eiwit, kleur- en smaakstoffen. De schimmel wordt gekweekt in een fermentor (groot vat). Wanneer de schimmel voldoende gegroeid is, wordt de productie stopgezet en wordt de schimmel geoogst, gedroogd en verhit. Het resultaat is een deegachtige massa die gemengd wordt met kippe-eiwit, smaak- en kleurstoffen. Quorn is rijk aan prote�nen en wordt daarom vaak gebruikt als vleesvervanger. S Selenium De aangeraden hoeveelheid selenium is 70 �g per dag. Selenium is vooral aanwezig in dierlijke producten. Tekorten komen zelden voor. Synbiotica Synbiotica zijn een combinatie van pro- en prebiotica. Stabilisatoren (E322-495) Stabilisatoren zorgen er voor dat de menging van twee niet-mengbare stoffen gehandhaafd blijft en dat het product hetzelfde uitzicht als vlak na de fabricatie behoudt. Zie emulgatoren. T Taurine Taurine is een stof die van nature in het lichaam aanwezig is in voldoende concentraties. Het wordt vaak toegevoegd aan energiedranken. Taurine heeft echter geen versterkende effect en geen positieve invloed op de werking van het lichaam. THT Ten minste houdbaar tot.v. Trage suikers/koolhydraten Trage suikers zijn meestal polysacchariden. Het zijn stoffen die door een eerste verteringsstap worden omgezet in suikers. Doordat deze stap een beetje tijd vergt, spreekt men van trage suikers. Deze suikers kunnen dan worden opgenomen door het lichaam. Transvetzuren Deze vetzuren behoren tot de categorie van de onverzadigde vetzuren en zijn niet essentieel voor de mens. In tegenstelling tot de andere onverzadigde vetzuren hebben transvetzuren een negatieve invloed op de cholesterol en het ontstaan van hart- en vaatziekten. Er wordt dan ook aangeraden de consumptie van transvetzuren zo laag mogelijk te houden. Zie vetzuren en cholesterol. U �g E�n miljoenste van een gram. UHT (melk) Ultra Hoge Temperatuur. Dit verwijst naar de methode waarop de melk werd gesteriliseerd. UHT melk wordt gedurende 2-5 seconden verwarmd tot 135-150�C om alle micro-organismen te doden. Deze melk kan 3 maanden bewaard worden bij kamertemperatuur. V Vezels Vezels zijn een belangrijk onderdeel van onze voeding en spelen een rol in de verteringsprocessen. Verder zouden ze het risico voor bepaalde kankers verlagen en de cholesterol verlagen. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vezels bedraagt 25-35 g. Vezelrijke producten zijn volkoren producten, groenten, fruit, noten en aardappelen. Vezels kunnen worden onderverdeeld in twee categorie�n. Oplosbare of fermenteerbare vezels: de vezels worden door de in de darmen aanwezige bacteri�n omgezet in stoffen (korteketenvetzuren) die de passage van de ontlasting vergemakkelijken door er een zachtere massa van te maken. Dit proces vergroot tevens het volume van de ontlasting. De mens kan deze vezels zelf niet verteren. Onoplosbare of niet fermenteerbare vezels: deze vezels zijn terug te vinden in onze ontlasting doordat ze niet verteerd worden. Doordat ze zoals een spons water opnemen, vergemakkelijken ze de passage van de ontlasting doorheen de dikke darm en de endeldarm. Door het vergroten van het volume en de snellere passage doorheen het darmstelsel wordt de kans op darmkanker en uitstulpen van de darm verkleind. Verpakt onder beschermende atmosfeer Producten die verpakt zijn onder beschermde atmosfeer bevatten over het algemeen minder bewaarmiddelen. Dit komt doordat de verpakking werd ontworpen om voedselbederf tegen te gaan. De verpakking is luchtdicht en bevat een mengsel van onschadelijke gassen zoals onder andere zuurstof en stikstof. Door de aanwezigheid van deze gassen kunnen de aanwezige bacteri�n niet groeien. De producten moeten wel steeds koel bewaard blijven. Vetzuren (mono-, polyonverzadigd, verzadigd) Vetzuren zijn stoffen die eenvoudig worden opgenomen in het lichaam en bij een te hoge opname schadelijke gevolgen kunnen hebben voor de gezondheid. Overgewicht, verhoogd risico op hart en vaatziekten en een verhoogde cholesterol zijn de bekendste gevolgen. Alle vetzuren leveren grote hoeveelheden calorie�n en moeten beperkt worden in het dagelijkse dieet. Voor een gezonde voeding mag maximaal 30% van de dagelijkse hoeveelheid calorie�n uit vetten afkomstig zijn. Dit komt overeen met ongeveer 76g vet per dag. Zie cholesterol. Verzadigde vetzuren: verzadigde vetzuren verhogen het LDL gehalte in het bloed. Bij een te hoog LDL gehalte loopt men een verhoogd risico op aandoeningen van hart en bloedvaten. Omwille van deze eigenschappen mag slechts 10% (of 25g) van de totale hoeveelheid calorie�n uit verzadigde vetten komen Mono- en Polyonverzadigde vetzuren: Mono- en polyonverzadigde verzuren verlagen het LDL gehalte in het bloed. Het voordeel van mono onverzadigde vetzuren is dat ze tevens het peil van de HDL in het bloed niet laten zakken, dit in tegenstelling tot de polyonverzadigde vetzuren. Vitaminen Vitaminen komen niet altijd onder dezelfde naam voor. Vaak wordt een ouderwetse of een wetenschappelijke benaming gebruikt. Zie hier de lijst met de verschillende namen van de verschillende vitaminen en hun aanbevolen dagelijkse dosis: Vitamine A: Retinol. Vitamine A kan ook voorkomen onder de vorm pro-vitamine A of caroteno�den (Bijv. Β-caroteen). ADH: 700 �g. Vitamine B1: Thiamine. ADH:1.1 mg Vitamine B2: Riboflavine. ADH: 1.6 mg Vitamine B3: Niacine; Vitamine PP. ADH: 18 mg Vitamine B5: Pantotheenzuur. ADH: 3-12 mg Vitamine B6: Pirydoxine: ADH 1.7 mg Vitamine B8: Biotine, Vitamine H. ADH: 15-100 �g Vitamine B9: Foliumzuur; Vitamine M. ADH: 200 �g Vitamine B12: Cobalamine. ADH: 1.4 g Vitamine C: Ascorbinezuur; E300. De nummers E301-304 zijn derivaten van Vitamine C. ADH: 70 mg Vitamine D: Vitamine D wordt in het lichaam aangemaakt onder de invloed van zonlicht. Het is daarom moeilijk te spreken van een ADH. Voorts komt vitamine D onder twee vormen voor in de voeding: a. Vitamine D2: Ergocalciferol b. Vitamine D3: Cholecalciferol Vitamine E: Tocophenolen; E306-309. Vitamine E kan onder verschillende vormen voorkomen. Men noemt deze groep met een wetenschappelijke naam tocofenolen. ADI: 10 mg. v.i.d.s. Vet in droge stof. v.g. Vetgehalte. W Wei-eiwitten Wei is een restproduct van de productie van kaas. Het is een waterachtige vloeistof die rijk is aan eiwitten. Wei-eiwitten worden zoals andere eiwitten afgebroken bij de vertering en omgezet in aminozuren. Wei-eiwitten bezitten geen gezondheidsvoordeel t.o.v. andere eiwitten die reeds overvloedig in onze voeding voorkomen. X Xylitol: E967 Xylitol is een natuurlijke zoetstof die onder andere voorkomt in fruit en champignons en even zoet is als gewone suiker. Xylitol tast het gebit niet aan zoals gewone suikers en bezit minder calorie�n dan gewone suikers. 2.5 calorie�n per gram xylitol tegen 4kilocalorie�n per gram suiker. Bij inname van meer dan 2gram per dag kan een laxerend effect ontstaan. Zie calorie�n. Z Zetmeel Zetmeel is een stof die bestaat uit een lange keten van suikers die met mekaar verbonden zijn. Alvorens de energie uit het zetmeel kan worden gehaald moet het zetmeel worden afgebroken tot suiker. Dit vergt de nodige tijd. Zetmeel is een dus voorbeeld van een "trage suiker" en zal pas na enkele uren energie leveren voor het lichaam. Zie trage suikers en polysacchariden. Zoetstoffen (E 950-967 en E 420-421) Zoetstoffen geven een product een zoete smaak zonder de hoeveelheid calorie�n sterk te verhogen. Zij worden vooral gebruikt in light-producten en kauwgum.