Vis: eet geen soorten die met uitsterven bedreigd zijn Volgens thema Voeding         Gepubliceerd : 13/03/2006 Categorie: Artikel

Consumenten lezen overal dat vis eten goed is voor de gezondheid... terwijl ze elders allerlei droevige verhalen horen over vissen. Die tegenstelling is deprimerend. Wie heeft er nog goed nieuws over de vissen? Op 22 december 2004 heeft de Raad van Europese Ministers voor de visvangst het ambitieus plan van de Europese Commissie voor het behoud van de visvoorraden in de Europese zee�n begraven. Het debat ging tussen wetenschappers en milieuactivisten aan de ene kant en de vissers aan de andere kant. Het milieu tegen het sociale? De waarschuwing die van de eerste groep uitging, was helemaal gericht tot de vissers: het idee om minder visdagen toe te staan en de visvangst te verbieden in sommige zones van de Noordzee, beoogt wel degelijk om de uitputting van sommige visvoorraden te voorkomen zodat er in de toekomst nog visvangst mogelijk zou blijven! Dit voorstel kwam onder andere van de Britse Koninklijke Commissie tegen de vervuiling van het leefmilieu (RCEP) en van de Internationale Raad voor de exploitatie van de zee�n (CIEM) en stelt dat kabeljauw de meest bedreigde vissoort van de Noordzee is. Het goedgekeurde compromis voorziet wel een beperking van de visquota, onder andere voor de soorten waarop in dieper water gevist wordt (grenadiervis, zwarte haarstaartvis, blauwe leng, haai) en voor de ansjovis uit de Golf van Gascogne, maar niet in de hoeveelheden die de experts aanbevolen hadden. Dat is een bittere pil voor onze vrijdagskabeljauw... De zoetwatervissen zijn dan weer regelmatig het slachtoffer van erge of minder erge vervuilingen, zoals we nog hebben kunnen vaststellen in de Samber tussen 21 en 25 maart 2005. Los van die incidenten worden inspanningen geleverd - en gemeten - om de kwaliteit van de oppervlaktewateren te verbeteren. De "visindex", bijvoorbeeld, laat toe een score te geven aan de ecologische kwaliteit van een waterstroom op basis van de vissen die erin worden waargenomen. In de lage Zeeschelde krijgt de kwaliteit een onvoldoende ondanks de vooruitgang die de voorbije jaren werd geboekt. De toestand is iets beter ter hoogte van de Nederlandse grens (middelmatige kwaliteit). In Walloni� is de kwaliteit van de oppervlaktewateren over het algemeen goed in de dunbevolkte gebieden (bijv. Ardennen), maar ze is slecht in de meer bewoonde gebieden: Zenne, Samber, Haine, Schelde en hun bijrivieren. Daar wordt een overdaad aan PAK's (poly-aromatische koolwaterstoffen) en orgaanhoudende pesticiden vastgesteld. Men heeft dan wel opnieuw zalm kunnen uitzetten in bepaalde rivieren, maar dat betekent nog niet dat het aan te raden is om die vis ook te eten...! De viskwekers hebben het evenmin gemakkelijk. Eerst en vooral worden ze vaak getroffen door de vervuiling van het water waarvan ze afhankelijk zijn. Hun visbestanden zijn ook het lievelingsgerecht van aalscholvers en reigers. Dat gaat zelfs zo ver dat Beno�t Lutgen, Waals minister van Landbouw, in maart 2005 een afwijking van de Europese wet ter bescherming van de aalscholvers heeft toegestaan om ze onder bepaalde voorwaarden te laten afmaken. Dat was helemaal niet naar de zin van de Liga voor de Vogelbescherming. De viskwekers kunnen zelf ook vervuiling veroorzaken. Kortom, de natuur is een complex probleem en de sector van de viskwekerij ontsnapt niet aan die algemene regel!! Om te besluiten... en het beeld nog wat duisterder te maken, loopt in de filmzalen momenteel de documentaire "Darwins nachtmerrie" van Hubert Sauper, die in Tanzania werd opgenomen. Dat document leert ons dat de exploitatie van de Nijlbaars in het Victoriameer er de biodiversiteit vernietigd heeft. En terwijl de goede stukken vis, hygi�nisch behandeld naar de wensen van de westerse consumenten, diepgevroren en ge�xporteerd worden, wordt het slachtafval als voer gegooid voor de uitgehongerde plaatselijke bevolking. In die omstandigheden heeft de Nijlbaars ook maar een bittere smaak...! Gelukkig hebben belangrijke spelers in die sector labelprogramma's op poten gezet: in 1997 richtte Unilever, wereldwijd de grootste opkoper van zeevruchten, samen met het WWF de Marine Stewardship Council, MSC, op. Dit is in 1999 een onafhankelijke organisatie zonder winstoogmerk geworden. De MSC heeft een milieunorm ontwikkeld voor een duurzame en goed beheerde visserij, in overleg met de betrokken experts en professionele vissers, handelaars en distributeurs. Ook voor het vissen op tonijn, dat in de jaren '80 een grote sterfte onder de dolfijnen veroorzaakte, werd een internationaal programma ter bescherming van de dolfijnen (APICD) uitgewerkt en dat heeft de dolfijnensterfte met 98% teruggeschroefd op 10 jaar tijd. De overeenkomst voorzag de toekenning van het "Dolphin Safe"-label, maar ondertussen hebben we in de jaren '90 op de etiketten van blikjes tonijn diverse labels zien verschijnen die de bescherming van de dolfijnen waarborgen. De niet-verplichte labels garanderen niet noodzakelijk een duurzame exploitatie van de tonijnbanken noch de beperking van de ermee gerelateerde vangsten; hun betrouwbaarheid wordt niet altijd door een onafhankelijk organisme gecontroleerd. Met het oog op de duurzame ontwikkeling zou elk visbedrijf vanaf heden zo opgevolgd moeten worden dat het mogelijk wordt om een duurzaam beheer van de zoetwater- en de zoutwaterbestanden te waarborgen: t.t.z. een beheer dat vernieuwing van de voorraad toelaat, maar dat ook rekening houdt met de voedselbehoeften van de mensen die van de visvangst leven, daar waar ze plaatsvindt. Het is ons dus niet alleen om een "Dolphin Safe"-certificatie voor de verhandelde vis te doen: wij willen een "Human & Earth Safe"-label dat terdege gecontroleerd wordt! Een goed slot voor dit verhaal zal zijn als we op 1 april 2050 zullen kunnen stellen dat de vooruitgang in de vissector de eeuwige voortduring van zijn exploitatie zal hebben mogelijk gemaakt. U zult toch ook wel opnieuw wat zeevruchten lusten... over 45 jaar?